Baza wiedzy

Zbiór informacji z matematyki oraz fizyki przygotowany przez Szkołę Maturzystów

Ciągi rozbieżne do nieskończoności

 Ciąg nieskończony jest rozbieżny do  (ma granicę niewłaściwą ), wtedy gdy jego wyrazy „rosną nieograniczenie”. Formułując inaczej- prawie wszystkie jego wyrazy są większe od dowolnej liczby K. Analogicznie jest z ciągiem rozbieżnym do  - czyli prawie wszystkie jego wyrazy są mniejsze od dowolnej liczby K.

Definicja 1.
Ciąg nieskończony an nazywamy ciągiem rozbieżnym do plus nieskończoności wtedy i tylko wtedy, gdy dla każdej liczby K istnieje taka liczba , że dla każdej liczby naturalnej n> zachodzi nierówność an> K.

Definicja 2.
Ciąg nieskończony an nazywamy ciągiem rozbieżnym do minus nieskończoności wtedy i tylko wtedy, gdy dla każdej liczby K istnieje taka liczba , że dla każdej liczby naturalnej n> zachodzi nierówność an< K.

 Rysunek a) jest ilustracją definicji 1. a rysunek b) jest ilustracją definicji 2.

 

Przykład 1.

Wykażemy, że

Niech K oznacza dowolną liczbę rzeczywistą. Mamy wskazać taką liczbę , że każdej liczby naturalnej n> spełniona jest nierówność 3n-1 > K. Mamy:

3n-1>K                           3n > K+1                   n>

Przyjmijmy, że

Dla każdej liczby K istnieje taka liczba  (np. ), że dla każdej liczby naturalnej n>  jest spełniona nierówność 3n-1 > K, co dowodzi, że

 

 

Twierdzenie 1.
Jeśli dany ciąg nieskończony an, dla którego

 

Przykład 2.

Ciąg nieskończony an o wyrazie ogólnym an=n ∙ (-2)n, nie ma granicy (nawet niewłaściwej), ale

Więc na podstawie powyższego twierdzenia mamy

Twierdzenie 2.
Jeśli dany ciąg nieskończony an, dla którego

Twierdzenie 3.
Dane są ciągi nieskończone an i bn, dla których , wówczas
Jeśli b>0, to
Jeśli b<0, to

Analogiczne twierdzenia można sformułować dla przypadków, gdy ciąg an jest rozbieżny do  i ciąg bn jest zbieżny do liczby b, b≠0.

Przykład 3.

Obliczymy granice:

Ad a) z wyrażenia ) wyłączamy przed nawias n3. Otrzymujemy: 
Czynnik n3 dąży do +, a wyrażenie w nawiasie do 3. Zatem na mocy twierdzenia 3. -mamy:

Ad b) postępujemy podobnie jak w punkcie a)

Ad c) dzielimy licznik i mianownik ułamka przez n2. Otrzymane wyrażenie zapisujemy w postaci iloczynu. Mamy więc:

 

=+

 

 , stąd

 

 

 

 

Zadania do zrobienia


1. Korzystając z odpowiednich definicji, wykaż, że ciąg o wyrazie ogólnym:

a) an = 5n + 12 jest rozbieżny do +

b) an = 2 - 3n jest rozbieżny do -

c) an = 2n2 + 1 jest rozbieżny do +

d) an =  jest rozbieżny do +

 

2. Oblicz granicę ciągu o wyrazie ogólnym an, jeśli:

a) an =

b) an =

c) an =

Odp.      a) +

                b) +

                c) +