Baza wiedzy

Zbiór informacji z matematyki oraz fizyki przygotowany przez Szkołę Maturzystów

Wzajemne położenie prostej i okręgu. Styczna do okręgu

Mając dowolny okrąg na płaszczyźnie możemy powiedzieć ze dowolna prosta jest styczna do tego okręgu, jest jego sieczną lub jest z nim rozłączna. Aby określić położenie prostej względem okręgu musimy porównać odległość środka okręgu do tej prostej z długością promienia tego okręgu.


Przykład 1

Określ położenie prostej  względem okręgu .


Sprowadźmy równanie okręgu
 do postaci kanonicznej:

Widzimy że współrzędne środka wynoszą  a promień . Obliczmy odległość punktu  od prostej :

Odległość punktu  od prostej  jest mniejsza niż długość promienia, zatem stwierdzamy że prosta  jest sieczną tego okręgu.


Przykład 2
Wyznacz równanie okręgu stycznego do osi OX i do prostej  o promieniu  i środku leżącym na prostej o współczynniku kierunkowym dodatnim.


Okrąg jest styczny jednocześnie do osi OX i do prostej
, to oznacza że jego środek leży na dwusiecznej  kąta wyznaczonego przez oś OX i przez prostą  (zgodnie z właściwością dowolnego trójkąta opisanego na płaszczyźnie). Oznaczmy kąt między prostą  a osią OX jako , wówczas:


Środek szukanego okręgu musi leżeć na prostej . Wyznaczmy punkt wspólny osi OX oraz prostej  co umożliwi nam wyznaczenie wyrazu wolnego szukanej prostej:

Podstawiamy punkt o współrzędnych  pod równanie prostej :

Ostatecznie otrzymujemy że środek okręgu ma współrzędne . Sprawdźmy kiedy odległość środka okręgu od osi OX jest równa 6:




Wiemy że  lub .

Wniosek: Warunki zadania spełniają okręgi:  oraz .

Przykład 3
Zbadaj wzajemne położenie prostej  względem okręgu o równaniu  pod warunkiem że jego promień jest liczbą naturalną większą od 6 i .


Sprowadźmy równanie okręgu do postaci kanonicznej:

Wiemy że kwadrat dowolnej liczby w zbiorze liczb rzeczywistych jest nieujemny a więc prawa strona równania jest mniejsza bądź równa 49, a zgodnie z treścią zadania również większa od 36. Oznacza to tyle że promień jest większy od 6 ale mniejszy bądź równy liczbie 7. Oczywiście więc równanie okręgu ma postać , którego środkiem jest punkt  a długością promienia . Wyznaczmy odległość prostej  względem środka okręgu :

Wniosek: Prosta  jest rozłączna z okręgiem .



Zadania do zrobienia


1. Określ wzajemne położenie prostej  i okręgu   , jeśli:

a)

b)

 

Odp. a) prosta jest rozłączna z okręgiem

b) prosta jest rozłączna z okręgiem

 

2. Napisz równania kierunkowe stycznych do danego okręgu  i nachylonych do osi OX pod kątem , jeśli:

a)

b) .

Odp. a)

b)

 

3. Wyznacz równanie okręgu o środku w punkcie  i stycznego do prostej

Odp. .

4. Wyznacz równanie okręgu przechodzącego przez punkt  i stycznego jednocześnie do prostych  i

Odp. .

5. Sieczna  przecina okrąg  w punktach  i . Przez punkty i   poprowadzono styczne do okręgu, które przecinają się w punkcie . Napisz równanie okręgu opisanego na trójkącie .

Odp. .