Twierdzenie 1 ( sinusów)
W dowolnym trójkącie stosunek długości boku do sinusa kąta
leżącego naprzeciwko tego boku jest stały i równy długości średnicy okręgu
opisanego na tym trójkącie.
Udowodnijmy teraz to twierdzenie.
Załóżmy, że:
a, b, c – długości boków trójkąta ABC
α, β, γ – kąty leżące odpowiednio naprzeciwko boków a, b, c
R – promień okręgu opisanego na trójkącie ABC
Teza:
Dowód:
Rozważmy trzy przypadki:
I przypadek: kąt α jest ostry.
Prowadzimy średnicę CD okręgu i łączymy punkt D z punktem B.
Powstały trójkąt CBD jest prostokątny, ponieważ kąt CBD jest oparty na
półokręgu. Ponadto kąt wpisany CDB jest oparty na tym samym łuku BC co kąt
wpisany CAB, zatem
Wyznaczmy sinus kąta CDB:
, skąd .
II przypadek: kąt α jest prosty.
W trójkącie prostokątnym przeciwprostokątna jest
jednocześnie średnicą okręgu opisanego na trójkącie, stąd .
Oprócz tego więc .
Z tego otrzymujemy:
III przypadek: kąt α jest rozwarty.
Tak jak w I przypadku, prowadzimy średnicę CD okręgu i
otrzymujemy trójkąt prostokątny CDB, w którym oraz .
Wyznaczamy kąt BDC w zależności od α. Z własności kątów :
środkowego i wpisanego w okrąg, opartych na tym samym łuku wynika, że:
- kąt wklęsły BOC jest równy 2α
-kąt wypukły BOC jest równy , stąd
Obliczamy sinus kąta BDC:
Ze wzoru redukcyjnego otrzymujemy, że:
, z czego wynika
Analogicznie udowadniamy, że oraz .
Przykład 1
Dany jest trójkąt ABC, w którym i sinβ=. Wyznacz miarę kąta α.
Pamiętajmy o tym, że bo jest kątem wewnętrznym trójkąta.
Korzystając z twierdzenia sinusów otrzymujemy:
, czyli
, skąd otrzymujemy .
W podanym przedziale istnieją dwa kąty, dla których .
Odp. Miara kąta α jest równa 45° lub 135° .
Przykład 2
W trójkącie ABC dane
są dwa kąty: α=100° i β=50°. Wiedząc, że bok c
pomiędzy nimi ma długość 5, wyznacz promień okręgu opisanego na tym trójkącie.
Z twierdzenia sinusów:
. Znamy długość c, zatem musimy wyznaczyć sinγ.
.
, skąd
, zatem
Odp. Długość promienia ma długość 5.
Przykład 3
W trójkącie ABC dane są miary kątów przy boku AB: 78° i 57°. Wiedząc, że promień
okręgu opisanego ma długość 6cm, oblicz długość boku AB.
Przyjmijmy, że α- kąt naprzeciw boku AB.
Z twierdzenia sinusów:
.
Odp. Długość boku AB jest równa cm.
Zadania do zrobienia
1. W trójkącie mamy dane: i |BAC| = . Oblicz promień koła
opisanego na tym trójkącie.
Odp.
2. W trójkącie mamy dane: sin , cos , . Wyznacz długość boku .
Odp.
3. W trójkącie mamy dane: , oraz |BAC| = . Oblicz miary
pozostałych kątów trójkąta.
Odp. , lub ,
4. Wykaż, że jeżeli w trójkącie prawdziwa jest równość = , to = 2