Zbiór informacji z matematyki oraz fizyki przygotowany przez Szkołę Maturzystów
1. Potęga o wykładniku naturalnym
Definicja 1.
Potęgą o wykładniku naturalnym n, n > 0 i podstawie a, gdzie a jest dowolną liczbą rzeczywistą, nazywamy liczbę , gdzie liczba a występuje w tym iloczynie n razy.
Przyjmujemy:
Uwaga:
Przykład 1. Obliczmy potęgi wprost z definicji
Twierdzenie 1. Własności potęg o wykładnikach naturalnych
Jeśli m, n – liczby naturalne i a, b – liczby rzeczywiste, to prawdziwe są własności:
Przykład 2. Obliczmy korzystając z własności potęgowania
Przykład 3.
Przykład 4. Wykaż, że liczba jest podzielna przez 17.
Aby pokazać, że dana liczba jest podzielna przez 17, wystarczy zapisać ją w postaci iloczynu liczb naturalnych, którego jednym z czynników będzie liczba 17. Zamieńmy 125 i 25 na potęgi o podstawie 5:
Zadanie
1. Oblicz:
2. Oblicz:
3. Oblicz:
4. Udowodnij, że:
a) jest podzielna przez 31
b) jest podzielna przez 43
Odpowiedzi:
2. Pierwiastki
Definicja 1.
Pierwiastkiem stopnia n – tego, z nieujemnej liczby a nazywamy taką liczbę nieujemną b, dla której
Uwaga:
Twierdzenie 1. Własności pierwiastków
Jeśli to liczby naturalne większe od 1, a p jest liczbą naturalną dodatnią, to:
Jeśli dodatkowo n jest liczbą nieparzystą, to twierdzenie jest prawdziwe dla dowolnych a, b.
Przykład.
Zadanie Oblicz wartości wyrażeń:
Odpowiedzi:
3. Potęga o wykładniku całkowitym ujemnym
Potęgę o wykładniku ujemnym zapisujemy jako
Uwaga: Zachodzą własności analogiczne jak dla potęg o wykładnikach naturalnych, to znaczy:
Przykład 1.
Każdą liczbę dodatnią x > 0 można przedstawić w postaci
Każdą liczbę ujemną x < 0 można przedstawić w postaci
Przykład 2.
Zadania
1. Oblicz:
2. Zamień jednostki, wynik zapisz w postaci notacji wykładniczej.
Odpowiedzi:
4. Potęga o wykładniku wymiernym
Potęgę o wykładniku wymiernym definiujemy jako pierwiastek stopnia n:
Przykład 1.
Potęgę o wykładniku wymiernym definiujemy następująco:
Uwaga: Dla dowolnych liczb wymiernych x i y, oraz dowolnych liczb rzeczywistych a, b, zachodzą własności analogiczne jak dla potęg o wykładnikach całkowitych:
Przykład 2.
Zadania:
1. Oblicz wartości wyrażeń:
2. Zapisz w postaci jednej potęgi:
Odpowiedzi:
b)
5. Potęga o wykładniku rzeczywistym
Przykład
Zadanie:
Odpowiedzi: