10 wskazówek dot. pisania egzaminu maturalnego
1. Nie umiesz zrobić zadania? Zrób to co potrafisz!
Jeśli nie wiesz jak zrobić dane zadanie to zadaj sobie pytanie "co w ogóle potrafię w tym zadaniu zrobić?" i to wykonaj mimo iż początkowo nie widzisz związku z zadaniem. Jeśli przygotowałeś się do egzaminu maturalnego z matematyki to nie może być tak, że nie znasz sposobu, którym należy rozwiązać dane zadanie. Problem polega na tym, że nie potrafisz „wpaść” na ten sposób. Dlatego warto zrobić kilka kroków, które na pierwszy rzut oka wydaje Ci się, że niewiele mają wspólnego z zadaniem. Często jest później tak, że odkrywasz zależność pomiędzy tym co już policzyłeś a tym co od Ciebie jest wymagane. Jest też inny profit tej metody. Pamiętam jak w czerwcu zgłosiła się do mnie osoba z prośbą o przygotowanie do poprawki z matury podstawowej z matematyki. Podejście do matury majowej, delikatnie mówiąc, nie poszło najlepiej i zakończyła wynikiem 16%. Oprócz przygotowań przekazałem jej tą technikę, która zaowocowała tym, że dziewczyna pomimo iż nie miała pojęcia jak zrobić całe zadanie otwarte ze stereometrii to policzyła jednak pole podstawy oraz objętość graniastosłupa (ponieważ tylko tyle potrafiła) pomimo iż bezpośrednio nie proszono o to w zadaniu. Efekt był taki, że dostała w tym zadaniu jeden punkt. A maturę dzięki temu zdała- na 30%.
2. Nie trać dużo czasu na robieniu jednego zadania, przejdź do następnego
Zapisałeś różne obliczenia w
zadaniu, ale nadal nie wpadłeś na sposób jego rozwiązania. Masz dwa wyjścia:
kombinujesz dalej lub szybko przechodzisz dalej. Zdecydowanie polecam to drugie
rozwiązanie. Stosowałem go na wszystkich konkursach i olimpiadach
matematycznych i działało rewelacyjnie. Dopiero później na szkoleniach
dowiedziałem się, dlaczego tak było. Podczas gdy Ty rozwiązujesz inne zadania Twoja
podświadomość nadal pracuje nad poprzednim. Po drugie wracając „na świeżości”
do zadania możesz sobie przypomnieć jakąś technikę której na początku nie brałeś
pod uwagę. Po trzecie wracając do zadania po jakimś czasie zapewne przeczytasz raz jeszcze treść zadania- być może czegoś nie
doczytałeś itd. itd. Po czwarte jest też aspekt psychologiczny tej metody.
Pamiętam zawsze to uczucie gdy mijało połowę czasu poświęconego na konkurs czy
olimpiadę a ja miałem 70% zadań zrobionych i 30% rozgrzebanych- opuszczonych.
Wiedziałem, że wystarczy podopisywać wszystko co potrafię i efekt powinien być
zadowalający. Często nie czując presji udało mi się poprawnie dokończyć te
zadania, które za pierwszym razem nie wiedziałem jak zrobić.
Od wielu maturzystów słyszałem: „ nie zdążyłem zrobić ostatniego zadania, bardzo dużo czasu zeszło mi na zadaniu nr. 5”. Przypomnę, że ostatnie zadanie na maturze rozszerzonej z matematyki to zadanie optymalizacyjne. Za 7 pkt. Za 14%! To prawie 1/7 całej matury!!! Jak nie pozwolisz sobie „dojść” do tego zadania to dziewiątki z przodu już nie ujrzysz. Nie wspominając już faktu, że nie wiem jak inni uczniowie, ale na moich kursach położyliśmy bardzo duży nacisk właśnie na zadania optymalizacyjne. Trochę głupio byłoby nie zdążyć zrobić zadania którego potrafi się dobrze wykonać.
3. Uważnie czytaj treść zadania i nie wychodź przed czasem
Podkreślaj ważne rzeczy czytając treść zadania „np. wyznacz wszystkie całkowite wartości parametru m”. Myślisz sobie pewnie, że takie numery rzadko się zdarzają. Nie prawda. Co roku słyszę od uczniów i czytam na różnych forach lamenty typu „nie doczytałem treści zadania”. Warto zerknąć na majową maturę z matematyki rozszerzonej z roku 2014 oraz zadanie nr. 10. Zdecydowana większość uczniów tak bardzo przejęła się trudnym zadaniem, że zapomniała że ze zbioru rozwiązań należy wybrać całkowite wartości. A wystarczy tylko nawyk podkreślania specyficznych i niestandardowych kwestii w treści zadania matematycznego. Pamiętaj zatem aby czytać uważnie i nie wychodzić przed czasem. Wiele wybitnych maturzystów skarżyło się, że wyszli po 2 godzinach i od razu uświadomili sobie jaki błąd popełnili. Lepiej było zostać do końca i analizować arkusz i swoje rozwiązania.
4. Pisz od razu wszystko na czysto
Wszystko pisz od razu na czysto. Wiele razy słyszałem „ nie zdążyłam / nie zdążyłem przepisać na czysto”. Ja pierdziele… Co to jest? Konkurs piękności? Na maturze podstawowej z matematyki rzeczywiście czasu jest sporo, ale na poziomie rozszerzonym niekoniecznie tak jest. Przypominam maturę rozszerzoną z matematyki z roku 2018. Plotki głoszą, że trzech ekspertów z ONETu robiło ją przez trzy godziny. Nie wchodząc już w kompetencje tych „ekspertów” należy potwierdzić, że ta konkretna matura była rzeczywiście wymagająca czasowo. Maturzyści którzy pisali od razu na czysto często nie „wyrabiali się” w czasie, a co dopiero Ci którzy myśleli, że to konkurs piękności. Dlatego nie bądź perfekcjonistą. Pisz od razu wszystko na czysto.
5. Pamiętaj o założeniach oraz odpowiedziach
Pamiętam jak w jednym zadaniu za 3 pkt uczeń rozwiązał nierówność logarytmiczną. Był z siebie dumny. Potem tylko okazało się, że zapomniał o założeniach, które przecież towarzyszą logarytmowi. W zadaniu był punkt za założenia, punkt za rozwiązanie nierówności oraz punkt za ich część wspólną (iloczyn zbiorów), czyli odpowiedź. Nasz bohater dostał 1 punkt na 3 możliwe. Nie poszalał. Pamiętaj zatem o założeniach, sprawdź czy każde zadanie je posiada. Przypomnę jakie matematyczne byty które należy uwzględnić na maturze z matematyki wymagają założeń: mianownik, pierwiastek, logarytm, tangens, cotangens (nie obecny w „nowej” podstawie programowej). Jeśli pojawia się którykolwiek z nich niech od razu zapali Ci się lampeczka, przypominająca o założeniach.
6. Brudnopis jest oceniany… Jeśli tylko chcesz.
Możesz kontynuować zadanie w brudnopisie jeśli brakuje Ci miejsca w danym zadaniu. A tak bywa często gdy np. błędnie rozwiązałeś zadanie zajmując całe miejsce dostępne do redagowania rozwiązania. Co należy zrobić? Musisz w danym zadaniu wyraźnie poinformować, że będziesz go kontynuował w brudnopisie. A w brudnopisie przekreślić słowo brudnopis i napisać, które zadanie będziesz w tym miejscu redagował. I to jest kolejny powód dla którego nie warto niczego pisać w brudnopisie, tylko wszystko „na czysto”.
7. Nic nie skreślaj!
Nie skreślaj tego co wydaje Ci się nie dobre. Skreślone rzeczy nie biorą się pod uwagę w ocenianiu. Pamiętam jak uczeń skreślił dobrze zrobione kolokwium, które oceniałem prowadząc przedmiot matematyka na AGH. Niestety dostał 0 pkt. Przecież nawet jakby to rzeczywiście były głupoty to nie nasłałbym policji na niego. Nie, nie- antyterrorystów też. No chyba, że rzeczywiście „przegiął by pałę”. A tak na serio- nie ma żadnego racjonalnego powodu dla którego skreślasz cokolwiek w pracy. Możesz tylko stracić. I tu należy napisać o jednym wyjątku. Pamiętaj też żeby nie zrobić dwóch typów zadań, które są sprzeczne ze sobą. To jest jedyny przypadek w którym jedną z „wersji” zadania należy skreślić. Doskonale pamiętam jak w zadaniu użyto słowa „rzędna”. Uczeń nie pamiętał czy to są współrzędne z osi OX czy OY. Zrobił zatem dwa typy zadań, a co! Niech sobie sprawdzający wybierze. Za takie numery niestety czeka Cię 0 pkt.
8. Nie podpisuj się nigdzie oraz w żaden sposób
Oceniając kiedyś zadania konkursowe spotkałem się z tym, że uczeń skreślił pewną część pracy i podpisał się przy tym, podkreślając to że to on jest odpowiedzialny za to skreślenie. W tym konkursie swojej kariery nie zrobił. Praca została unieważniona. Niestety nie możesz w żaden sposób odkryć swojej tożsamości również na maturze. Nie podpisuj się, nie pisz żadnych pseudonimów, nie pozostawiaj po sobie nawet znaków charakterystycznych. Co roku część prac maturalnych jest unieważniana.
9. Napisz nazwę twierdzenia z którego korzystasz
Jeśli korzystasz z jakiegoś twierdzenia, w szczególności tego którego nie ma w karcie wzorów to koniecznie napisz nazwę tego twierdzenia. Nie zaszkodzi napisać także treść tego twierdzenia. Nie wszystkie zastosowania twierdzeń są oczywiste. Moi uczniom kilka razy zdarzyło się, że dostali 0 pkt za dobrze zrobione zadanie, ponieważ zabrakło opisu metody z której korzystali. Żeby było jasne: powinni dostać maksymalną ilość nawet bez tego opisu, ale taki opis powoduje, że nauczyciel nawet jeśli nie zna zastosowanej metody to może się jej domyśleć. Szczególnie często dotyczyło to nierówności pomiędzy średnimi. Szczegóły możesz przeczytać TUTAJ.
10. Bądź dotleniony!
Niby to takie oczywiste, ale dostarcz Twojemu organizmowi odpowiednią dawkę tlenu oraz relaksu dzień przed egzaminem. Rower, spacer, bieganie- wszystko to jak najbardziej wchodzi w grę. Tlen, cukier i kortyzol to niezbędne składniki dobrego myślenia podczas egzaminu. O odpowiedni poziom kortyzolu powinien zadbać Twój zdrowy organizm- o ile jest zdrowy. O dotlenienie i energię musisz zadbać sam. Wielokrotnie powtarzano mi, żebym dzień przed egzaminem już nic nie powtarzał, ale szczerze mówiąc nie jestem tego zwolennikiem. Zawsze warto chociażby powtórzyć wzory których nie ma w karcie wzorów, żeby być pewnym że wszystkie znasz i potrafisz zastosować. Swoją drogą wszystkie 41 wzorów z matury podstawowej z matematyki których nie ma w karcie wzorów możesz zobaczyć TUTAJ.
